Όλα ξεκινούν όταν αγνοούμε τη στοματική μας υγεία. Όταν δεν απομακρύνονται με το βούρτσισμα τα βακτήρια και οι τροφές, προκαλείται τερηδόνα στο δόντι. Η τερηδόνα ξεκινάει να μολύνει την εξωτερική στιβάδα του δοντιού την αδαμαντίνη και αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως μολύνει την βαθύτερη στιβάδα, την οδοντίνη. Σε αυτή τη φάση προλαβαίνει κανείς την απονεύρωση, διότι με ένα σφράγισμα μπορεί να καθαρίσει και να εξαφανίσει την τερηδόνα. Στο επόμενο στάδιο ξεκινούν οι ενοχλήσεις στο δόντι και όταν η τερηδόνα κινηθεί βαθύτερα προς τον πολφό, δηλαδή το νεύρο του δοντιού ξεκινάνε οι πόνοι.
Σε αυτό το στάδιο τα βακτήρια της τερηδόνας εισέρχονται στο νεύρο και στις ρίζες του δοντιού, τα μολύνουν και πλέον έχουν την ´πολυτέλεια´ μέσω των ριζικών σωλήνων να φθάσουν να μολύνουν και το οστό. Σε αυτη τη φάση συνιστάται απονεύρωση για την ανακούφιση από τον πόνο και μια σύγχρονη μέθοδος αποκατάστασης του τερηδονισμένου δοντιού. Ανάλογα της έκτασης της τερηδόνας μπορεί να τοποθετηθεί απλό ή σύνθετο σφράγισμα, άξονας ή θήκη. Όταν οι πόνοι αγνοηθούν ή αντιμετωπιστούν μόνο με φάρμακα και αντιβιοτικά χωρίς θεραπεία για την αφαίρεση της τερηδόνας, τότε η μόλυνση εξαπλώνεται, με ή χωρίς πόνο.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι ο οργανισμός μας δεν είναι ικανός να εξουδετερώσει τις μολύνσεις στα δόντια και στο οστό της γνάθου, ανεξάρτητα με το αν του χορηγούμε συστημικά αντιβιοτικά. Μπορεί να ξεγελάει που ο πόνος υποχωρεί όμως τα αναερόβια βακτήρια εξακολουθούν να βρίσκονται ανενόχλητα στο στόμα. Οι οδοντιατρικές πράξεις, όπως η απονεύρωση και η ακρορριζεκτομή, είναι θεραπείες που πραγματοποιούνται τοπικά και εστιάζουν απευθείας στη μόλυνση. Πρόκειται για θεραπείες ακριβείας, και μόνο όταν πραγματοποιηθούν, ο οργανισμός μπορεί να ανακάμψει αξιοποιώντας την αντιβίωση.
Τι είναι το απόστημα;
Ως απόστημα ορίζεται η συλλογή πύου στην ακρη της ρίζας του δοντιού και στο οστό της γνάθου, η οποία προκαλείται από τη δράση παθογόνων, πυογόνων μικροοργανισμών, όπως οι σταφυλόκοκκοι και οι στρεπτόκοκκοι.
Ποια είναι τα είδη αποστημάτων;
Ακρορριζικό Απόστημα: Πρόκειται για πυώδη, εξιδρωματική συλλογή εντός ή γύρω από τη ρίζα ενός δοντιού. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στο οστό γύρω από το δόντι, δυσφορία κατά τη μάσηση, οίδημα στα ούλα, και ευαισθησία στην ψηλάφηση. Η διάκριση του αποστήματος περνά από στάδια ωρίμανσης, με το τελικό στάδιο να συνοδεύεται από την παροχέτευσή του μέσω συριγγίου.
Περιοδοντικό Απόστημα: Προκύπτει στους ιστούς που περιβάλλουν το δόντι, κυρίως στον περιοδοντικό θύλακο, λόγω περιοδοντικής νόσου. Η θεραπεία περιλαμβάνει την εξαγωγή του υπεύθυνου θύλακου και στοματική υγιεινή από τον ασθενή.
Περιστεφανίτιδα: Είναι ειδική μορφή περιοδοντικού αποστήματος που προκαλείται από τη συλλογή πύου, υπολειμμάτων τροφών και μικροβιακής πλάκας στην καλύπτρα των ούλων. Η θεραπεία περιλαμβάνει αφαίρεση του φρονιμίτη, εκτομή της καλύπτρας και στοματική υγιεινή.
Πώς γίνεται η διάγνωση στο απόστημα;
Ο οδοντίατρος χρησιμοποιεί μια σειρά από διαγνωστικά εργαλεία και μέσα για να εντοπίσει το υπεύθυνο ή τα υπεύθυνα δόντια. Η σωστή διάγνωση είναι μια διαδικασία που χρειάζεται εμπειρία χρόνο και υπομονή, καθώς αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την επιλογή της ορθής θεραπείας και της απαλλαγής του πόνου.
Πως θεραπεύεται το απόστημα;
Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με τον παράγοντα που προκάλεσε το απόστημα. Γενικά, απαιτείται η παροχέτευση του αποστήματος, είτε με σχάση, όπου ο οδοντίατρος κάνει τρύπα στο ούλο για να απομακρύνει το πύον και να εφαρμόσει ενδοδοντική θεραπεία, είτε με ακρορριζεκτομή, είτε με εξαγωγή του δοντιού σε περίπτωση καταστροφής σε καταληκτικό στάδιο. Στη σύγχρονη οδοντιατρική, η εξαγωγή είναι η έσχατη λύση, και το η αποκατάσταση πραγματοποιείται με οδοντικό εμφύτευμα ή γέφυρα.
Η ενδοδοντική θεραπεία απαιτεί επαρκή αναισθησία, και ο οδοντίατρος απομακρύνει με ειδικά εργαλεία και αποστειρωτικά φάρμακα τα βακτήρια και τις τοξίνες από ολες τις ρίζες και ριζικούς σωλήνες. Στη συνέχεια, καθαρίζει τα τοιχώματα και εμφράζει μόνιμα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αντιβιωτικά και τα παυσίπονα-αντιφλεγμονώδη από μόνα τους δεν θεραπεύουν το απόστημα, αλλά μειώνουν τα συμπτώματα προσωρινά. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η υπερκατανάλωση αντιβιωτικών μπορεί να οδηγήσει σε έως και 10 εκατομμύρια θανάτους μέχρι το 2050. Η χρήση τους συνιστάται σε συνδυασμό με θεραπεία, διαφορετικά ο οργανισμός καταπονείται χωρίς να αντιμετωπίζεται το αίτιο που προκαλεί τον πόνο. Η έγκαιρη επίσκεψη στον οδοντίατρο είναι σημαντική για να αποφευχθούν επιπλοκές. Η επανεξέταση θεραπευμένων αποστημάτων μετά από εξάμηνο είναι επίσης σημαντική για τον έλεγχο της επούλωσης και την αποφυγή υποτροπής.
Από τι προκαλείται το απόστημα;
Η βακτηριακή λοίμωξη προκαλεί τη φλεγμονή και, τελικά, τον θάνατο των ιστών του πολφού, επεκτείνοντας μέσω των ριζικών σωλήνων στο οστό γύρω από τη ρίζα του δοντιού και δημιουργώντας σταδιακά το ακρορριζικό απόστημα. Επιπλέον, το απόστημα μπορεί να προκληθεί από ρωγμές στο δόντι, ελαττωματικά σφραγίσματα, ελαττωματικές προσθετικές αποκαταστάσεις ή άλλες καταστάσεις.
Το πύον που σχηματίζεται αποτελείται από νεκρά κύτταρα και μικρόβια και αποτελεί προϊόν της “μάχης” του οργανισμού εναντίον των παθογόνων μικροοργανισμών.
Το απόστημα προκαλείται από παθογόνα μικρόβια και τα παράγωγά τους που υπάρχουν σε τερηδονισμένα δόντια. Η ποικιλία και η δύναμη των μικροβίων, καθώς και η ικανότητα άμυνας του οργανισμού, καθορίζουν την ένταση και την έκταση της φλεγμονής.
Τι πρέπει να προσέχω για να μην πάθω απόστημα;
Σε αυτή την περίπτωση σας συστήνουμε:
Επιμελή στοματική υγιεινή:
– Εφαρμόστε εντατικό καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών σας, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα, χρησιμοποιώντας φθοριούχο οδοντόκρεμα.
– Χρησιμοποιήστε οδοντικό νήμα για τον καθαρισμό των μεσοδοντίων χώρων μια φορά πριν πάτε για ύπνο.
Αντικατάσταση οδοντόβουρτσας:
– Αντικαταστήστε την οδοντόβουρτσά σας κάθε 3 μήνες ή όταν φθαρεί, προκειμένου να διατηρείτε την αποτελεσματικότητα του βούρτσισματος.
Υγιεινή διατροφή:
– Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει την περιορισμένη κατανάλωση σακχαρούχων τροφίμων, καθώς η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση τερηδόνας.
Επίσκεψη στον οδοντίατρο:
– Προγραμματίστε επισκέψεις στον οδοντίατρο κάθε 6 μήνες για έλεγχο του στόματος. Ο οδοντίατρος θα εντοπίσει αρχόμενες τερηδόνες και πέτρα και θα προτείνει απλές θεραπείες, όπως σφράγισμα και καθαρισμός, προτού φτάσουν σε σημείο που να απαιτείται θεραπεία για απόστημα.